15 Ağustos 2011 Pazartesi

KANSEROJEN OLAN SADECE BOYALAR MI?


Sosyete Pazarı mı, Zehir Kazanı mı!

Sağlık Bakanlığı Uzakdoğu'da üretilen yüz boyalarının toplatılmasına karar verdi. Ne var ki piyasada  ağır metal içeren ağır kanserojen ürünler, çocuklara yönelik yüz boyalarıyla sınırlı değil. Bakınız geçen yıllarda Aktüel için hazırladığımız haber. İstanbul'un ünlü sosyete pazarında çocuklara yetişkinlere, 7'den 70'e herkese, her keseye uygun bir kanserojen ürün olduğu, laboratuvar testleriyle kanıtlanmıştı. 

KANSEROJEN SARMIŞ DÖRT BİR YANIMI


“Gel abla gel, ihraç fazlası bunlar!” sözlerini çok duyduk da, hiç “gel abla gel toksik ürünler bunlar” ya da “ikizlere kanserojen” diye bağıran bir pazarcı duydunuz mu? Önce sosyete pazarında kanserojen madde ve sağlığa zararlı kimyasal alışverişine çıktık. Sonra dünyanın her yerinde analiz laboratuarları bulunan SGS uzmanları satın aldığımız ürünleri Yeni Aktüel okuyucuları için İstanbul’daki laboratuarlarında test etti. Sonuç: Korkutucu! Aldığımız hemen her üründe bol miktarda kanserojen ve toksik kimyasal tespit edildi.


Çarşamba, saat: 14.00.Yer: Sosyete pazarı. Çeşitli aksesuarların satıldığı tezgah, takılara düşkün olmasam da sergilenen ürünlerle çok cezp edici. Beyaz deri kayışlı saat ve altın görünümlü kolye-küpe takım tam yazlık kıyafetlere göre. Çanta, çok ünlü bir markanın imitasyonu. Ama oldukça kaliteli görünüyor. Ayakkabılarsa, her genç kadının hayali: Parlak kırmızı, deri. Mutfak için tava, çelik tencere ve çatal bıçak seti, hem şık hem kullanışlı. İç çamaşırı takımı tamamiyle fotomuhabiri arkadaşım Can Esentaş’ın seçimi, “fotoğrafa gelir” diyor. Şeffaf sütyen askıları yazlık giysilerde pek çok kadının tercihi zaten. Kağıt peçete ve ıslak mendil de ihtiyaçtan. Bikiniye göz koymuştum doğrusu. Hatta satın alırken, tezgahtara özellikle soruyorum, “Ürün kanserojen içeriyor mu, üretim süreci denetlendi mi?” diye. Cevap hazır: “Her türlü kontrolden geçti, bu ürünler yurtdışına ihraç ediliyor!” Çoraplar, spor ayakkabı için ideal. Havlu, Örümcek Adam desenine dikkat ederseniz çocuklar için üretilmiş. Alışveriş sırasında çocukları da unutmuyoruz. Ne de olsa toksik maddelerden en kolay etkilenen ve geri dönülmez zarar görenler, onlar. Baskılı elbise pazarda  anneleriyle alışveriş yapan küçük kızların tercihi. Plastik hayvan figürleri, oyunca telefon ve oyun hamurları hemen her çocuğun elinde. Oyuncak sabunluk, çıngırak ve bilezik, minik kardeşlere hediye. Ağaç şeklinde tasarlanan ev aksesuarı, gerçekten çok sevimli. Son olarak boxer’ı da unutmuyoruz. Alışveriş yaptığımız tüm tezgahlarda, ürünlerin kalitesini, kanserojen ya da alerjik madde içeriğini, üretim koşullarının denetlenip denetlenmediğini soruyoruz. Yanıtlar genellikle aynı: “Bu ürün yurtdışına gönderiliyor”, “Bugüne kadar hiç şikayet gelmedi, kapış kapış gidiyor” –kim “bu elbiseyi giydikten sonra hastalandım” der ki!- Tüm tezgahtarlar, sattıkları ürünlerden emin. Hatta çoğu bu ürünleri, eşine, yakınına hediye ettiğini söylüyor.    Pazar çıkışı aracımızı beklerken, çocukların kollarındaki geçici dövmelere takılıyor gözüm. Şu sıra bu dövmeler pek moda. Bir çok sakız ve cips markası promosyon olarak veriyor. Bazıları da özel olarak satılıyor.

Saatteki kurşun miktarı yasal limitin 30 kat fazlası!

Perşembe günü, saat 10.00. Yer: Şişli’deki SGS Ofisi. Satın aldığımız numuneleri analiz için uzmanlara teslim ediyoruz. Kalite Sorumlusu Nazlı Şahin ve Laboratuar Müdür Nadin Hacerestunç, seçtiğimiz ürünlere başta beğeniyle baksalar da her birini yakından inceledikçe yüzlerindeki ifade değişiyor. “Özellikle tekstil ürünlerinde boyalar ciddi tehlike arz ediyor. Bir de lastik aksesuarlar, astar, file gibi malzemelerde çok fazla problem yaşanabiliyor. Kumaş  %100 pamuklu olsa da risk bitmiyor. Örneğin siyah renk son dönemin azo belalısı. Siyah renk için kanserojen boyar maddeler iç pazarında çok fazla kullanılıyor” diyor Nazlı Şahin, elindeki iç çamaşırı ve bikiniyi göstererek. Analiz sonuçlarını aldığımızda, Şahin’in yanılmadığını görüyoruz. Çamaşır takımının dantelli siyah lastik kısmında 33,6 mg/L ve 4,9 mg/L  miktarlarında kanserojen boyar madde tespit ediliyor. Oysa bu maddelerin limit değeri 1 mg/L’nin altında olmak zorunda! Bikiniye göz alıcı rengi veren de yine kanserojen boya. En fazla 20 mg/kg olması gereken değer, bikinide 79 mg/kg çıkıyor.

Nadin Hacerestunç saatte de pek çok kanserojen/alerjik içerik bulunduğunu tahmin ediyor. Bu tür aksesuarların daha çok Çin’de üretildiğini ve bu ülkede üreticilerin yasal limitlere pek aldırmadığını söyleyen Hacerestunç’un  haklı olduğunu da yine sonuçlar ortaya koyuyor. Kurşun testlerinde, saatin kimi kısımlarındaki kurşun miktarının 3 bin mg/kg’ye çıktığı tespit ediliyor. Yasal limit mi? 100 mg/kg. Yani saat yasal limitin 30 katı kadar kurşun ihtiva ediyor. Üstelik kurşun, en etkili kanserojenlerden biri!

Oyun hamuru zehir saçıyor!

Saat 12.00. Artık SGS Laboratuarlarındayız. Önce ürünlerden alınan parçaların üzerine, yapılacak teste uygun olarak çeşitli çözücü kimyasallar ekleniyor. Sonra bu parçalar, buzdolabı büyüklüğünde ileri teknolojiye sahip cihazlarda ısıtılıyor, soğutuluyor ya da titreştiriliyor. Bu işlem sonucunda, ürünü oluşturan tüm bileşenler, çözücü kimyasala geçiyor. Yani elde edilen madde, katı haldeki numunelerin sıvı hali. Bir anlamda cihaz, bizim bikinilerin, tencere, tava ve oyuncakların suyunu çıkarıyor. Daha sona tüplere koyulan bu sıvılar etiketlenip, başka bir ileri teknoloji mamulü cihazda analiz ediliyor. Bu cihazlar, çok zengin bir kimyasal belleğe sahip. Bu bellek yeterli olmadığında,  sonradan kullanılacak kimyasalların da orijinal hali cihazlara tanıtılıyor. Böylece, bilgisayar ürünün sıvı halindeki tüm bileşenleri, kendi belleğinden tarayarak, aynı formüldeki kimyasallarla eşleştirip, miktarını tespit ediyor.

Bir hafta sonra tüm sonuçlar elimizde. Doğrusu, raporu okuyunca insanın canı değil bir daha pazara gitmek, alış veriş yapmak bile istemiyor. Pazardan satın aldığımız hemen her üründen mevsim modasından çizgiler, parlak renkler, cafcaflı aksesuarlar yanında bol miktarda kanserojen, alerjik kimyasal taşıyor. Uzmanları en çok endişelendiren kalem, şüphesiz ki oyun hamurlarındaki kurşun miktarı. Yasal limit değeri 100mg/kg olmasına rağmen, özellikle çocukların temas edebileceği ürünlerde hiç kullanılmaması gerekirken, pazardan aldığımız hamurlar neredeyse tamamen kurşundan imal edilmiş. Test edilen kırmızı oyun hamurunda tespit edilen kurşun miktarı, 4 bin 4 yüz 41 mg/kg! TTD Genel Sekreteri Hilmi Orhan, plastik plastik materyalde kullanılan kurşunun organik formda olduğu için deriden kan dolaşımına geçerek kan, beyin ve böbreklere ulaşabileceğini belirtiyor ve ekliyor: “Oyuncak ve özellikle oyun hamurunda saptanan kurşun, aşmaması gereken sınır değerin çok üzerinde olduğundan tehlikeli, çünkü küçük yaştaki çocuklar ellerine geçen her şeyi ağızlarına götürürler!”

Bu kadar tehlikeli olmasa da ıslak mendil testinin de sonuçları da bir hayli düşündürücü. PH değeri limitin üzerinde çıkan (limit: 4-7,5 arası. Sonuç: 7.9) mendillerin ambalajındaysa, ph değeri, 5,5 olarak belirtilmiş!

Anlaşılan bizim üreticiler kurşunu çok seviyor. Ne üretiyorlarsa, içine kurşun katmayı ihmal etmiyor. Bu mutfak malzemesi olsa bile! Tavanın hiç bulunmaması gereken teflon yüzeyinde tespit edilen kurşun miktarı 430 mg/kg. Kızartmaların yanında biraz kurşuna ne dersiniz?


Ürünlerin Toksik Karneleri
İşte SGS İstanbul laboratuarlarında yapılan test sonuçları.
1-Saat:
Kayışa azo ve Krom VI testleri, metal kapağa nikel ve Cr VI testleri uygulandı. Deri ile temas etme ihtimali bulunan tüm parçalarda ve iç aksamında tam eritme yöntemiyle kurşun ve kadmiyum kontrolleri yapıldı.Tenle sürekli olarak temas eden alt metal kapakta cildi tahriş etme özelliği olan Nikel metali ve kanserojen olan Krom VI kaplama tespit edildi. Yine tenle ençok temas eden kısımlarından biri olan kayışta yüksek miktarda kurşun, metal ayar pimlerinde yüksek oranda kadmiyum ve kurşun, iç aksamda da yüksek miktarda kurşun tespit edildi.
2-Kolye&Küpe:
Setin iplerine azo testi, metal kısımlarına nikel testi, tüm parçalarında tam eritme yöntemi ile kurşun ve kadmiyum kontrolleri yapıldı.Kolyedeki renkli iplerde kanserojen etkisi olan azo boyar maddeler, küpe ve kolyenin metal kaplamalı kısımlarında çok yüksek miktarda kadmiyum ve kurşun, süsleme amaçlı kullanılan parlak taşlarda da çok yüksek kurşun olduğu belirlendi.
3-Ayakkabı:
Zemine ve tabana azo, kurşun, kadmiyum ve formaldehit testleri, metal kopçaya nikel testi uygulandı. Zeminde PVC olup olmadığı kontrol edildi. Numunenin PVC içerdiği ve kopçasında da nikel bulunduğu belirlendi.
4-Çanta:
Zemine azo, kurşun, kadmiyum, Cr VI ve formaldehit testleri uygulandı, zeminde PVC olup olmadığı kontrol edildi, metal bağlantı parçasına nikel testi uygulandı. Numunenin PVC içerdiği ve metal bağlantı parçasında da nikel bulunduğu belirlendi.
5-Tava:
Gıdayla temas eden yüzey ve saplarda kadmiyum ve kurşun, sap kısmında PVC olup olmadığı kontrol edildi. Teflon yüzeyde yüksek miktarda kurşun bulunduğu belirlendi.
6-Çelik Tencere:
Tencere numunesinin tüm parçalarında kurşun ve kadmiyum kontrolü yapıldı.
Ürünün herhangi bir parçasında bu metaller tespit edilmedi.
7-Çatal-Bıçak Seti:
Çatal bıçak setinin tüm parçalarında kurşun ve kadmiyum kontrolü yapıldı
Plastik kısımlarda PVC olup olmadığı kontrol edildi
Kaplamalı yüzeylerde Cr VI kontrolü yapıldı
Ürünün herhangi bir parçasında bu metaller tespit edilmedi
8-İç çamaşırı takımı:
İç çamaşırı takımının zemin kumaşı ve aksesuarlarına azo ,alerjenik/kanserojen boyar madde, pH ve formaldehit testleri, plastik aksesuarlarında PVC olup olmadığı kontrol edildi ve kadmiyum/kurşun testileri yapıldı. Metal aksesuarlarda nikel kontrolü yapıldı.
Siyah lastik aksesuarda alerjenik/kanserojen boyar madde olduğu tespit edildi
9-Sütyen askısı:
Sütyen askısında PVC, fitalat ve kadmiyum kontrolü yapıldı
Şeffaf askı kısmında yüksek miktarda fitalat tespit edildi
Ürünün askı kısmında PVC belirlendi
10-Kağıt Peçete:
Renkli baskılı kağıt peçetelerde azo, pH, formaldehit ,toksik ve ağır metal  testleri yapıldı
Ağır  metallerden biri olan bakır metali tespit edildi
11-Bikini:
Zemin kumaşı ve aksesuarlar azo ,alerjenik/kanserojen boyar madde, ağır metal, pH ve formaldehit testleri yapıldı. Kırmızı zeminde azo boyar madde tespit edildi. Plastik aksesuararında PVC olup olmadığı kontrol edildi ve kadmiyum/kurşun testleri yapıldı.
Plastik bağlantı aksesuarlarında da PVC olduğu saptandı, bu kısmın kurşun ve kadmiyum içeriğine bakıldı. Aksesuarda bir miktar kurşun tespit edildi.
12-Islak Mendil:
Islak mendil numunesinin pH,formaldehit ve toksik metal kontrolü yapıldı
pH ve formaldehit değerleri yüksek çıktı
13-Çorap:
Çorap numunesinde azo, pH, formaldehit,ağır metal ve alkilfenol(SGS In House Metod)  testleri yapıldı
Numunede yüksek miktarda alkilfenol tespit edildi
14-Havlu:
Havlu numunesinde azo, pH, formaldehit,ağır metal ve alkilfenol(SGS In House Metod)  testleri yapıldı
Baskılı kısımlarda belirli oranlarda formaldehit tespit edildi ve pH değeri yüksek bulundu
15-Baskılı Elbise:
zemin kumaşa azo, kaserojen/alerjik boyalar, pH, formaldehit, ağır metal testleri, Plastik baskıya pvc, kadmiyum,kurşun ve fitalat testleri uygulandı, etikette klorlu organik taşıyıcılar kontrol edildi. Numunenin pH değeri yüksek bulundu, ağır metallerden biri olan Cr tespit edildi, PVC içerdiği belirlenen plastik baskıda fitalat tespit edildi.
16-Baskılı boxer:
Zemin kumaşına azo,kaserojen/alerjik boyalar, pH, formaldehit, ağır metal testleri, plastik baskıya pvc, kadmiyum, kurşun ve fitalat testleri uygulandı, etikette klorlu organik taşıyıcılar kontrol edildi. Siyah zeminde azo boyar madde, etikette klorlu organik taşıyıcı, PVC içerdiği belirlenen plastic baskılarda yüksek miktarda fitalat tespit edildi.
17-Plastik hayvan figürleri:
Oyuncak numunelerinde toksik ağır metal, pvc, kadmiyum,kurşun ve fitalat içerikleri kontrol edildi. Turuncu renkli plastik oyuncakta kurşun tespit edildi. Numunelerde PVC tespit edilmedi. Tüm numunelerde belli oranlarda fitalat tespit edildi.
18-Oyuncak sabunluk:
Plastik oyuncak kısımda toksik ağır metal,pvc,kadmiyum, kurşun ve fitalat içerikleri kontrol edildi Tekstil kısımlarda azo boyar madde kontrolü yapıldı
PVC içerdiği belirlenen plastic oyuncak kısımda yüksek miktarda fitalat tespit edildi
19-Oyuncak çıngırak:
Plastik numunede toksik ağır metal,pvc,kadmiyum , kurşun ve fitalat içerikleri kontrol edildi
Oyuncağın mor/mavi çıngıraklı kısmında belli oranlarda fitalat tespit edildi.
20-Ağaç süs:
Plastik numunede toksik ağır metal,pvc,kadmiyum, kurşun ve fitalat içerikleri kontrol edildi
Oyuncakta kurşun tespit edildi
21-Oyuncak telefon:
Plastik numunenin gövdesinin toksik ağır metal,pvc,kadmiyum, kurşun ve fitalat içerikleri kontrol edildi
Oyuncakta kurşun tespit edildi
22-Oyuncak çıngırak bilezik:
Plastik numunede toksik ağır metal,pvc,kadmiyum, kurşun ve fitalat içerikleri kontrol edildi
Numunenin sarı kısımlarında kadmiyum tespit edildi
23-Oyun hamurları:
Numunelerde azo boyar madde,toksik ağır metal,toplam kurşun ve kadmiyum kontrolü yapıldı Mavi renkli hamurda kadmiyum, kırmızı renkli hamurda kurşun tespit edildi.
24-Oyuncak dövmeler:
Numunelerin çıkartma kısımlarına toksik ağır metal ve kağıtlarında formaldehit kontrolü yapıldı Kağıtta belli oranlarda formaldehit tespit edildi.

Alışverişimizin Toksik Faturası
Bakalım sosyete pazarından doldurduğumuz poşetlerin içinde bilmediğimiz neler var.
      
      Azo boyar maddeler
Özellikle tekstil ürünlerinin, oyuncakların ve ayakkabıların boyanmasında kullanılan boya gruplarından birisi. Bu boyar maddelerin parçalanması ile oluşan aminler kanserojendir. 
Kanserojen&Alerjik Boyar Madde
Özellikle sentetik ürünlerin  boyanmasında kullanılan boya gruplarından biri. Disperse boyaların bir kısmı kanserojen olup çoğu alerjik. OKO 100 standartlarına göre kanserojen ve alerjik boyar maddelerin ürünlerde hiç bulunmaması gerekiyor.
pH değeri
pH değeri numunenin ne kadar asidik ya da bazik olduğunu gösteren bir değer. İnsan cildinin ortalama pH değeri 5,5 dur. Tekstil ürünlerine uygulanan yüzey işlemler sonrasında kullanılan kimyasalların yüzeyden çok iyi uzaklaştırılamaması durumunda ürünlerin pH değeri farklılık gösterebilir. Durulama prosesinin etkin olması çok önemli. OKO 100 standartlarına göre ciltle temas eden ürünlerde pH değerinin 4 ile 7,5 arasında olması gerekli. Bu değerlerin altındaki ve üstündeki pH değerleri cilt üzerinde tahriş edici etki yaratabilir. Sabun, kağıt ve kağıt ürünlerinde değer önem kazanıyor.
Formaldehit
Yeni ürünlerde aldığımız o “yeni” kokusunun kaynağı bu kimyasal özellikle tekstil ürünlerinin kırışmaması ve kolay ütülenebilmesi için kullanılıyor. Kanserojenik ve cilt üzerinde alerjik etkileri var. Limit değerleri ülkeden ülkeye ya da ürün tipine göre farklılık göstermekle beraber OKO 100 standartlarınca bebekle temas eden ürünlerde hiç bulunmaması(<20 mg/kg), yetişkinler için 75 mg/kg değerinin altında olması gerekiyor. Yapıştırıcılar, halı alt kaplamaları, kozmetikler, bazı perde malzemeleri, boyalar, yer cilaları, sıvı yakıt yakan ev aletleri, tahta,doğal gaz, likit ev temizlik malzemeleri, ev halı ve döşemeleri, kağıt ürünleri, mobilya, halı, döşeme ve tuvalet temizlik malzemeleri, banyo kaplama malzemeleri, tuvalet temizleme malzemeleri bulunuyor.
PVC
Özellikle plastisollerin (plastikleştirici eklenmiş PVC)  kansorejen olduğunu gösteren çalşmalar var. Doğum kusurlarına, bağışıklık sisteminde zayıflamaya, çocuk gelişiminde sorunlara neden olabiliyor. Geri dönüşümü çok güç olduğundan, atık hali ayrıca bir problem. PVC’ye yumuşak ve elastik hale gelmesi için birçok kimyasal ilave ediliyor. Laboratuar çalışmaları bu kimyasalların bazılarının kansere ve böbrek hastalıklarına neden olabileceğini, üreme sistemini ve henüz gelişmekte olan çocuklarda büyüme bozukluklarına sebebiyet verebileceğini gösteriyor. Greenpeace Araştırma Laboratuarı’nın geçen yıl yaptığı analizler, özellikle 0-3 yaş grubunda ki çocukların çiğnediği ve emdiği diş kaşıyıcılar veya diğer yumuşak PVC oyuncaklardaki fitalat maddesinin doğrudan ağız yoluyla çocukların kanına geçtiğini göstermiştir.
      Fitalat
Yumuşatılmış PVC endüstrisinde birçok kullanım alanına sahip. Fitalatın özellikle çocukların böbrek, karaciğer ve testislerine de zarar verebileceğine dair bilgiler bulunmakta. Hamilelik döneminde aşırı miktarda fitalata maruz kalan annelerin çocuklarında sorunlara neden olabiliyor. Hatta bazı araştırmalar, hamilelik döneminde fitalata çok fazla maruz kalan annelerin erkek çocuklarında cinsiyet kayması olabildiğini gösteriyor. Fitalat sadece oyuncaklarda değil şampuan, oje, parfüm gibi kozmetik ürünlerde ve bazı streç filmlerde de kullanılıyor.
Kadmiyum
Renkli plastik imalatında, galvenizlemede, pillerde, PVC baskıların stabilizasyonunda ve paketlemede kullanılıyor. Böbrek rahatsızlıklarına, iskelet deformasyonuna, kemik erimesine, beyin kanamasına neden olabiliyor.
Kurşun
Kurşun boya direncini artırma, alaşımları zenginleştirme, pil ve mermi üretimi ve plastik endüstrisi gibi birçok alanda kullanılıyor. Kanserojen ve zehirli. Beyin ve sinir sistemini etkiliyor, işitme engeli oluşturuyor. Hafıza ve konsantrasyon problemlerine sebep olduğu, hamilelerde ve bebeklerde etkisi daha da zararlı. Bu metale fazla miktarda maruz kalmak hamilelerde yüksek tansiyon riskini arttırıyor ve hatta düşüğe neden oluyor. Bebekler için ciddi davranış sorunları, zeka geriliği ve nörolojik sorunlar ve küçük doğumsal kusurlara kadar değişen zararları var Hava, su ve toprak kirliliğine neden olduğu için atık durumu da tehlikelidir. Kurşun için limit değerleri üründen ürüne farklılık gösteriyor. Özellikle aksesuarlarda, gıda ile temas eden ürünlerde ve elektronik ürünlerdeki kullanımına sınırlamalar getirildi. Genel olarak hedef kurşunun canlı ile temasta bulunduğu ürünlerde hiç kullanılmaması.
Krom 6
Krom kaplamacılıkta, toz boyalarda, deri ve ahşap imalatında kullanılıyor. Kanserojen. Nefes darlığı ve şiddetli öksürmeye sebep olur. Zatürreeye, akciğer ve diğer solunum yolu fonksiyon bozukluklarına sebep olduğunu gösteren araştırmalar var.
      Nikel
Nikel özellikle aksesuarlarda kaplama malzemesi olarak kullanılıyor. Son derece alerjik. Alerjik reaksiyonlar yaşam boyu tekrarlayan kabartılı ve şişkin kırmızı renkli egzamalara dönüşebiliyor. Nikel limiti 0,5 µg/cm2/week dir.
     Toksik ağır metaller
     Zehirli ağır metaller arasında yer alan Antimon, Arsenik, Baryum, Kadmiyum, Kurşun, Civa ve Selenyum    oyuncaklarda ve aksesuarlarda kullanımı yasaklandı.
     Ekstakte olabilen ağır metaller
     Ter ya da tükürük çözeltisi ile çözülerek insan bedenine nüfuz edebilen zehirli ağır metallerin kullanımı  yasaklanmıştır.
                                                                     
                                                                                                             (YeniAktüel Sayı:108 Yıl:2007)

 

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder